مطالعۀ همبستگی صفات زراعی ارقام ماش در دو شرایط تنش خشکی و بدون تنش در منطقۀ سیستان

به منظور ارزیابی صفات زراعی ارقام ماش در دو شرایط تنش و بدون تنش خشکی شش رقم ماش در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی در سه تکرار در شرایط آب و هوایی زابل مورد مطالعه قرار گرفتند. آبیاری در هر دو محیط تا 50 درصد گلدهی به طور یکسان انجام شد. در محیط دارای تنش خشکی، آبیاری از 50 درصد گلدهی تا رسیدگی محصول و برداشت قطع شد. تجزیه به عامل ها براساس روش تجزیه به مولفه های اصلی و چرخش وریماکس نشان داد که سه عامل اول در محیط تنش روی هم رفته 98/89 درصد و در محیط بدون تنش 52/90 درصد از تغییرات متغیرهای مورد بررسی را توجیه می نمایند. در محیط تنش عامل اول 25/45 درصد از واریانس میان صفات را به خود اختصاص داد و این عامل به عنوان عامل رسیدگی نامگذاری گردید. عوامل دوم و سوم نیز در محیط تنش 40/26 و 32/18 درصد از تغییرات موجود بین صفات را توجیه نموده و به ترتیب به عنوان عوامل اجزای عملکرد اولیه و اجزای عملکرد ثانویه نامگذاری شدند. در محیط بدون تنش نیز عامل اول 71/42 درصد از واریانس بین صفات را به خود اختصاص داده و نقش مهمی در توجیه تغییرات ایفا نمود. این عامل تحت عنوان عامل رسیدگی نامگذاری گردید. عوامل دوم و سوم 12/26 و 69/21 درصد از تغییرات صفات را توجیه نموده و به ترتیب به عنوان عوامل غلاف بندی و پس از دانه بندی نامگذاری شدند. به طور کلی نتایج، تاثیر عوامل محیطی مختلف بر عوامل استخراج شده را نشان می دهند، همچنین درصد توجیه تغییرات بین صفات، بسته به عوامل و صفات همبسته با هر عامل می باشد.